Samen zetten wij Hoboken letterlijk op de kaart

Iedereen mag, ja zelfs MOET het weten: Hoboken is zoveel meer dan wat er in de media komt. Om die positieve boodschap de wereld rond te sturen, maakt Het GenOOtschap een reeks postkaarten.  Want zelfs in dit digitale tijdperk is het bijzonder fijn een échte kaart in je brievenbus te krijgen. 

De eerste twee postkaarten zijn beschikbaar vanaf 14 september, Open Monumentendag.  Dan vindt u ons op Fort 8. Op 21 september staan wij op de verenigingenmarkt op de Kioskplaats. Wacht niet te lang want we brengen deze kaarten in een beperkte oplage uit. Op = op!
Samen zetten wij Hoboken op de kaart!

Open Monumentendag 2014 - promoclip

Historische treinrit Antwerpen-Temse 1914

Je kan deze dagen geen krant openslaan of de Groote Oorlog komt erin aan bod. Boeken en DVD's vliegen om je oren en overal worden herdenkingen gepland. We wandelen met z'n allen over de pontonbrug en elk beschoten fort dat zichzelf respecteert, brengt begin oktober zijn eigen ondergang in beeld.

Niet fort 8. De gidsen maakten een traject langs enkele plaatsen waaraan een verhaal uit de oorlog verbonden is en op eenvoudige vraag fietsen zij met u mee om veel meer te vertellen dan wat er in folder en brochure staat: over wilde en gepantserde treinen, over luitenant Michel en de petroleuminstallaties, over de pontonbruggen over de Schelde (en de Rupel), over commandant Frans Weyns die een straatnaam kreeg  enz. Fort 8 behoorde in 1914 nu eenmaal niet tot de verdedigingslinie en dan moet je bescheiden blijven.

Toen stelde Filip Merlier, voormalig regiomanager bij de spoorwegen, in de erfgoedcommissie van ORC-A een ietwat ander project voor. Bij de herdenkingen was men de mannen van de 'ijzeren weg' vergeten. De spoormannen hadden met gevaar voor eigen leven de treinen bestuurd om het Belgisch leger uit Vesting Antwerpen te evacueren. Een van de trajecten liep over lijn 52, en laat dat nu net het spoor door Hoboken zijn.

Partners en uitvoerders werden gezocht, diverse scenario's bekeken. Uiteindelijk werden volgende verenigingen, organisaties en besturen bij het evenement betrokken: NMBS, Infrabel, Tin Soldiers of Antwerp vzw, ORC-A (Overkoepelende Raad voor Cultuur - Antwerpen), ATV, Prospecta, Fameus, de Koninklijke Kring Mars & Mercurius - club Antwerpen, TSP (Toeristich Spoorpatrimonium), Milant, Gemeente Temse, Het GenOOtschap/Gidsenwerking fort 8 en district Hoboken.Op 4 oktober kan u het resultaat komen bekijken en zelf meemaken. Dan stoomt er immers een historische trein van Antwerpen-Centraal naar Temse en terug. De treinrit heen en terug duurt 2,5 uur. Voor de eerste trein van 9.30 u met passage in Hoboken ca 10 minuten later kan u niet boeken. Maar u kan hem wel komen bewonderen vanaf het perron aan het station Hoboken polder of aan de spoorweg aan de Kapelstraat. Vanaf 11.45 u  wordt de tweede doortocht voorbereid.

Die eerste trein is volledig voorbehouden voor VIP's, genodigden en betalende leden van de organiserende verenigingen. De tweede en de derde trein zijn nog helemaal leeg. 

Mis de trein niet. Een ticket heen en terug kost 35 euro. Daarvoor krijgt u een uniek evenement, met muziek, vertellingen, re-enactment enz. op en rond de trein. 
Voor de tweede rit moet u in Antwerpen-Centraal zijn om 12.30 u. De trein vertrekt van spoor 6.
Voor de derde rit moet u om 15.30 u instijgen. 

Tickets kunt u vanaf 27 augustus boeken via Prospekta via www.infocultuur.be of +32 338 95 85. 

Vera Caremans

Bertha op bezoek

Oorspronkelijk was rond het reduit van de Brialmontforten geen droge maar een natte gracht voorzien. Hiervan werd afgezien, vermoedelijk omwille van het prijskaartje dat eraan hing. De forten vielen overigens ook zonder al merkelijk duurder uit dan aanvankelijk begroot.
Door het blitzbezoek van de restanten van orkaan Bertha (de naam alleen al!) kregen wij er vandaag een idee van hoe het er had kunnen uitzien. We laten de foto's voor zich spreken. Uiteindelijk zijn we er in geslaagd Bertha door te spoelen, al was het in die watermassa niet simpel om de riooldeksels te vinden.

Na de bui

Na de fort(w)achters

Dweilen met de kraan open ?

Onlangs werd het reduit van fort 8 gerestaureerd. De bouwfirma leverde een prachtprestatie. Toch zijn hiermee niet alle problemen van de baan.
Door de zeer hoge relatieve vochtigheidsgraad in het gebouw (85% en meer) is het onmogelijk vochtgevoelig materiaal (papier, textiel,....)  te bewaren zonder bescherming. Vooral in de zomer stelt zich het probleem doordat het buiten veel warmer is dan binnen. Er ontstaat condensvocht. De ruimtes zijn te weinig geventileerd (want de verluchtingsschachten werden op vele plaatsen afgesloten) en worden niet verwarmd (wegens te duur)
Kartonnen dozen zijn uit den boze. Na een dag of wat voelen die klam aan. Omdat wij niet alle boekjes en brochures thuis kunnen bewaren - met het materiaal dat wij tijdens activiteiten tentoonstellen doen we dat wel - zoeken wij  een vochtbestendig alternatief. Het beste resultaat werd voorlopig bereikt met plastieken bakken (met deksel uiteraard) die voorzien worden van zakjes silicagel. Het vocht dringt niet in de plastiek en de zakjes silicagel nemen de vochtigheid in de bak op.


Houten stoelen, kasten en tafels die contact maken met de grond - en dat doen de meeste van die dingen toch - staan binnen de kortste keren vol schimmel. Het weghalen hiervan ik geen sinecure. Droog wegborstelen haalt niets uit, wel integendeel. Je verspreidt zo zelf de schimmel. Bovendien is dit een niet zo gezonde bezigheid.


Voorkomen is beter dan genezen. De komende periode gaan we bekijken of  en welke verluchtingsschachten opnieuw kunnen vrijgemaakt en gereinigd worden.  Het is vuil, maar noodzakelijk werk. Al lijkt het soms dat wij dweilen met de kraan open, wij geven niet op.
Straks waait er hopelijk een frisse wind door de fortgangen.


SAMEN zetten wij fort 8 op de kaart !

Aandacht voor fort 8

Eind december 2014 zal het precies 150 jaar geleden zijn dat het fort door de aannemer werd opgeleverd. In 2009 werd de aanvang van de bouw van de Brialmontvesting en de instelling van het Nationaal Reduit met toeters en bellen herdacht, nu lijkt men de datum van voltooiing van de fortengordel vergeten.
Niet echt verwonderlijk als je bedenkt dat het immense bouwwerk na een halve eeuw compleet geen militair nut meer had. 

Reduit-ingang vóór 1914

Van de eerste reeks forten van Brialmont is enkel fort 1 dat in Wijnegem stond, verdwenen. Fort 8, dat als eerste uit het verdedigingssysteem werd geschrapt, en na 1906-1907 geen deel meer uitmaakte van de Veiligheidsomwalling, bleef overeind. Onlangs werd het reduit gerestaureerd en ook van de contrescarp zijn grote stukken hersteld.

Wandelend langs de gebouwen van het 'buitenfort' en in het immense 'binnenfort', het reduit, krijgt u van de gidsen 200 jaar geschiedenis geserveerd.

Fort 8 in 1985

Standbeeld van Henri Alexis Brialmont
(Brussel)

Het verhaal van de forten rond Antwerpen begint enkele decennia voor hun bouw, in 1815 met de nederlaag van Napoleon bij Waterloo. Via de Wellingtonbarrière wordt u voorbij de onafhankelijkheid van België naar Antwerpen als Réduit Nationale geleid met de bouw van de Grote Omwalling en van de acht Brialmontforten rond de stad tot gevolg. 

Uiteraard krijgt u hierbij ook een flinke portie lokale geschiedenis, overgoten met anekdotes.

Stap voor stap ontdekt u de verschillende verdedigingselementen van het fort met hun specifieke bewapening. Wallen, grachten en poternes hebben straks geen geheimen meer voor u...

Er zijn dit jaar nog rondleidingen op 10/8, 14/9 (Open Monumentendag), 12/10, 9/11 en 14/12. 

Op 10/8 start de wandeling om 14:00 uur aan het witte, houten huis, Schansstraat 7. 

Bijzonderheden over de latere wandelingen volgen later.

HET GENOOTSCHAP/GIDSENWERKING FORT 8 ZOEKT VRIENDEN !

Het GenOOtschap is geen ledenvereniging. De Gidsenwerking Fort 8 die er een onderdeel van is, dus evenmin. Maar wij zijn wel op zoek naar vrienden om onze werking te kunnen uitbreiden. Vrienden zijn sponsors zonder commercieel doel. Het zijn onbaatzuchtige mensen met een hart voor cultuur en erfgoed. Het zijn mensen die onze activiteiten niet enkel bijwonen, maar onze acties ook financieel willen ondersteunen. Voor 10 euro per jaar bent u al vriend. En hoe meer u geeft, hoe hechter onze vriendschap wordt. Voor 20 euro bent u dikke vriend en voor 30 euro per jaar krijgt u een bewijs van dikste vriend. Uw geld wordt goed besteed. Wie fort 8 al een keer bezocht, weet wat wij zoal doen.
Momenteel gaat onze aandacht haast onverdeeld naar de opkuis van het fort. Er werd beheersmateriaal aangekocht, gaande van werkhandschoenen en dweilen tot een kruiwagen. Heel wat stort werd verzameld en met de hulp van het district wordt het binnenkort opgehaald. Verder blijven wij inzetten op erfgoededucatie. Want wij richten ons voor een belangrijk deel op het jonge volkje, zowel voor onze projecten op Fort 8 als in de rest van het district. Het samenstellen van een erfgoedkoffer over de Groote Oorlog is daar een onderdeel van. 

Vriend worden is eenvoudig. Je stort het bedrag voor het type vriend dat je wil zijn op ons rekeningnummer BE58 9796 5635 7979. en klaar is kees.


SAMEN ZETTEN WE FORT 8 OP DE KAART